Γάλλοι πρόξενοι στο Μοριά

To 1608 o Louis Géydon,  ένας από τους γραμματείς του βαρόνου Salignac, πρέσβη της Γαλλίας στην Κωνσταντινούπολη,  απηύθυνε ένα υπόμνημα στον υπουργό εξωτερικών, για να του  στρέψει την προσοχή  στην περιοχή του Μοριά, όπου το εμπόριο  είχε αρχίσει να αναπτύσσεται. Στην επίσημη αναφορά του  για την καθιέρωση ενός προξενείου στο Μοριά υπέρ του γαλλικού έθνους  (Advis pour establir un consulat en la Morée pour la nation françoise)   υποδείκνυε την πόλη του Ναυπλίου ως έδρα του προξενείου και επίσης δεν παρέλειπε να αναφέρει ότι  ο ίδιος διέθετε όλα τα προσόντα, για να πάρει αυτή τη θέση.

Το προξενείο  τελικά δημιουργήθηκε λίγα χρόνια αργότερα (1610) στη Ζάκυνθο και δόθηκε στον Claude Gazille από τη Μασσαλία. Ο Gazille έφερε τον τίτλο του προξένου στη Ζάκυνθο, στην Ελλάδα, στην Πάτρα και στις χώρες του Μοριά. Τον διαδέχθηκε ο γιος του Jean-Jacques Gazille. Με το θάνατο του τελευταίου το προξενείο μεταφέρθηκε στο Ναύπλιο και πρόξενος έγινε ο Balthazar d’ Allès.

Στις 16 Αυγούστου του 1632 το προξενείο δόθηκε στον Nicolas de Villeré, του οποίου η δικαιοδοσία απλωνόταν όχι μόνο στο Μοριά αλλά και στη Ζάκυνθο.

Τον διαδέχθηκε ο  Jean Giraud de Lyon.  Ο François Chastanier de Marseille  αντικατέστησε τον Giraud. O Chastanier διατέλεσε πρόξενος του Μοριά από το 1663 μέχρι το 1676.

Τον διαδέχθηκε ο αδερφός του Antoine Chastanier. To 1696 o Balthazar Goujon ήταν πρόξενος της Αθήνας αλλά το 1708 μετέφερε το προξενείο στο Ναύπλιο και άφησε στην Αθήνα έναν υποπρόξενο τον Gaspart.

Μετά την κατάκτηση του Μοριά από τους Τούρκους  δόθηκε εντολή στον Joseph Maillet  από τη Μασσαλία, να οργανώσει το προξενείο του Μοριά. Έφθασε στο Μοριά το 1717 και καθιέρωσε υποπροξενεία στη Μεθώνη, στην Κορώνη, στο Ναύπλιο, στην Καλαμάτα και στην Πάτρα.

Πρόξενοι στην Καλαμάτα

Ο πρώτος υποπρόξενος της πόλης μας ήταν ο  Le Sieur Latour.

 

Απόσπασμα από το Relation du voyage du sieur de Pellegrin dans le royaume de la Morée , σ.32. Ψηφιοποιημένο αρχείο

Ο ρόλος των προξένων στις αρχές του 19ου αιώνα

Μέχρι τις αρχές του δέκατου ένατου αιώνα η διαμονή των Γάλλων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν αυστηρά οργανωμένη  σύμφωνα με το καθεστώς των διομολογήσεων  που είχαν υπογραφεί με τον Σουλτάνο της Κωνσταντινούπολης.

Την εποχή εκείνη η γαλλική κοινότητα αποτελείτο κυρίως από εμπόρους από την περιοχή της Προβηγκίας, βιοτέχνες και ναυτικούς που ήταν εγκατεστημένοι στα εμπορικά λιμάνια και διέμεναν σε συνοικίες που ήταν αποκλειστικά για τους δυτικούς.  Κάθε ευρωπαϊκή κοινότητα είχε συνηθίσει να ομαδοποιείται σε «έθνη» υπό την αιγίδα ενός υποπροξένου. Ο πρόξενος ήταν συνήθως ένας απλός έμπορος, αργότερα ένας υπάλληλος που τον διόριζε ο βασιλιάς. Είχε πολλές συναντήσεις με τους συμπατριώτες του, ούτως ώστε να διασφαλίζεται  η ομαλή λειτουργία των εμπορικών υποθέσεων και ήταν υπεύθυνος για την οικονομική διαχείριση του προξενείου. Διεκπεραίωνε θέματα αστικού δικαίου,  θέματα συμβολαιογραφικά και ναυτιλιακά και είχε εκτεταμένες δικαστικές εξουσίες σε περιπτώσεις διενέξεων ανάμεσα σε Γάλλους. Είχε επίσης αστυνομικές αρμοδιότητες έναντι των υπηκόων και  είχε τη δικαιοδοσία να απελάσει κάποιον λόγω «σκανδαλώδους ζωής και συμπεριφοράς». Τέλος είχε ένα πολύ σημαντικό ρόλο ενημέρωσης για την πολιτική και οικονομική κατάσταση της περιοχής του.

Για τους  προξένους που ακολούθησαν, τα  στοιχεία που υπάρχουν είναι μηδαμινά. Στη συνέχεια θα αναφερθούμε σε αυτούς που υπηρέτησαν ως πρόξενοι στο ελεύθερο ελληνικό κράτος.

Sieur Αριστείδης Ηλ. Πανταζόπουλος

Agent consulaire de France à Calamata d’après le brevet qui lui a été délivré le 3/2/1853.

Ο Αριστείδης Πανταζόπουλος ήταν έμπορος, πράκτορας της Παλαιάς Ατμοπλοΐας και υποπρόξενος Αμερικής, Γαλλίας και Ρωσίας. Ήταν πρόξενος της Γαλλίας από το 1850. Το επίσημο πιστοποιητικό από το γαλλικό κράτος του δόθηκε 3 χρόνια μετά. Το 1875 είχε το γραφείο του στην Πάνω Πλατεία.

Αριστείδης Πανταζόπουλος. Φωτ.: ΓΑΚ Μεσσηνίας

Sieur Διονύσιος Πανταζόπουλος

Agent Consulaire de France à Calamata d’après le brevet qui lui a été délivré le 21/11/1891

Τον Αριστείδη Πανταζόπουλο διαδέχθηκε στη θέση του  προξένου  ο γιος του, Διονύσιος Πανταζόπουλος. Διετέλεσε πρόξενος Γαλλίας από το 1888. Το επίσημο πιστοποιητικό του δόθηκε στις 21 Νοεμβρίου 1891.

Joseph Keck

Διετέλεσε  πρόξενος της Γαλλίας και συγχρόνως της Ρωσίας της Ισπανίας, της Ολλανδίας και της Νορβηγίας. Ήταν εμπορικός αντιπρόσωπος ξένων εταιριών και  ναυτιλιακός πράκτορας.

Joseph Keck. Φωτ.: ΓΑΚ Μεσσηνίας

Dr Κωνσταντίνος Κουτσομητόπουλος

Agent consulaire de France à Calamata d’après le brevet qui lui a été délivré le 3 mai 1932

Γιατρός – χειρουργός, γεννήθηκε και πέθανε στην Καλαμάτα. Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Μονάχου. Υπήρξε επίτιμος  πρόξενος της Γαλλίας στην Καλαμάτα από το 1929 μέχρι το 1952. Κατά τη διάρκεια της κατοχής συνελήφθη από τους Ιταλούς και κρατήθηκε όμηρος σε στρατόπεδο της Ιταλίας.

Ντώνος Κουτσομητόπουλος

Γεννήθηκε στην Καλαμάτα το 1899 και ήταν γιος του Θεμιστοκλή Κουτσομητόπουλου. Άσκησε το επάγγελμα του φαρμακοποιού. Υπήρξε επίτιμος πρόξενος Γαλλίας από το 1952. Πέθανε το 1973.

Θεμιστοκλής Κουτσομητόπουλος

Γεννήθηκε το 1922. Φοίτησε στο Γυμνάσιο Καλαμάτας και σπούδασε φαρμακοποιός  στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Το 1954 άνοιξε φαρμακείο στην Καλαμάτα. Υπήρξε γραμματέας του φαρμακευτικού Συλλόγου Μεσσηνίας.  Παρέλαβε το προξενείο  της Γαλλίας από τον θείο του, Ντώνο Κουτσομητόπουλο και διετέλεσε επίτιμος πρόξενος μέχρι το θάνατό του  το 1976.

Αγγελική Σταμπάκη- Κουτσομητοπούλου

Καθηγήτρια Γαλλικών, σύζυγος του Θεμιστοκλή Κουτσομητόπουλου. Από το 1960 έως το 1992 ήταν διευθύντρια του Παραρτήματος Καλαμάτας του Γαλλικού Ινστιτούτου . Από το 1992 μέχρι σήμερα τελεί πρόεδρος του Ελληνογαλλικού Συλλόγου Μεσσηνίας. Έγινε επίτιμη πρόξενος Γαλλίας στην Καλαμάτα μετά τον θάνατο του συζύγου της, το 1976 και είχε αυτή τη θέση μέχρι το 2003.

Η Αγγελική Κουτσομητοπούλου στα εγκαίνια του Παραρτήματος Καλαμάτας του Γαλλικού Ινστιτούτου μετά τους σεισμούς με τον διευθυντή του Γ. Ι. Αθηνών. Φωτ. ΓΑΚ– Μεσσηνίας Αρχείο Γαλλικού Ινστιτούτου

Αριστείδης Μουτζούρης

Ο Αριστείδης Μουτζούρης, γάλλος υπήκοος,  γεννήθηκε το 1960 και σπούδασε κλινική ψυχολογία στο πανεπιστήμιο της Lyon. Έγινε επίτιμος πρόξενος της Γαλλίας  το 2003, όταν αντικατέστησε  την κ. Αγγελική Κουτσομητοπούλου. Ως πρόξενος εκπροσωπεί το γαλλικό κράτος και ενδιαφέρεται για την ασφάλεια και την εξυπηρέτηση, όχι μόνο των Γάλλων που είναι εγκατεστημένοι  στους νομούς της ευθύνης του, (Μεσσηνία, Λακωνία και Αρκαδία), αλλά και αυτών που επισκέπτονται τη χώρα μας ως τουρίστες.

Αριστείδης Μουτζούρης. Φωτ.: Προσωπικό αρχείο

Ο ρόλος του προξενείου της Γαλλίας σήμερα

Ο ρόλος του προξενείου σήμερα είναι να βοηθά τους Γάλλους υπηκόους στις ακόλουθες περιπτώσεις:

  • Σε περίπτωση απώλειας σημαντικών εγγράφων (διαβατηρίου, ταυτότητας, άδειας οδήγησης),  ο  Πρόξενος μπορεί να προβεί στην έκδοση δικαιολογητικών ή και να βοηθήσει στον εις άπαξ επαναπατρισμό τους.
  • Σε περίπτωση που κάποιος αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα, ο Πρόξενος μπορεί να υποδείξει  στους οικείους του τον πιο πρόσφορο τρόπο, ώστε να του αποστείλουν χρήματα
  • Σε περίπτωση που κάποιος συλληφθεί ή φυλακιστεί, μπορεί να ζητήσει να ενημερωθούν οι προξενικές αρχές. Το προξενείο ενημερώνει τις τοπικές αρχές ότι ο συλληφθείς ή φυλακισθείς τελεί υπό γαλλική προστασία και ενημερώνεται για τους λόγους της σύλληψής του. Ελέγχει επίσης τους όρους σύλληψης και τις συνθήκες κράτησης. Τέλος ενημερώνει τους οικείους του στη Γαλλία και τον βοηθά στην εξεύρεση δικηγόρου.
  • Σε περίπτωση ασθένειας, ο Πρόξενος μπορεί να φέρει σε επαφή τον ασθενή με εγκεκριμένο γιατρό  και  να παράσχει  κατάλογο ειδικευμένων γιατρών.
  • Σε περίπτωση ατυχήματος, το Προξενείο προειδοποιεί την οικογένεια και τη βοηθά να πάρει αποφάσεις σε θέματα νοσοκομειακής περίθαλψης, επαναπατρισμού.
  • Σε περίπτωση θανάτου, το Προξενείο ενημερώνει την οικογένεια του θανόντος για το θάνατο και την καθοδηγεί  σε θέματα νομικά που έχουν να κάνουν με τη μετακομιδή της σορού  ή την ταφή του θανόντος.
  • Σε περίπτωση ύπαρξης προβλημάτων είτε με τις αρχές είτε με ιδιώτες, το προξενείο μπορεί να συμβουλεύσει, να δώσει χρήσιμες  διευθύνσεις (υπηρεσίες, δικηγόρους, διερμηνείς).

Οι κατά τόπους πρόξενοι είναι επίσημοι εκπρόσωποι του Γαλλικού κράτους σε τοπικό επίπεδο.

ΠΗΓΕΣ

Προσωπικό επίσημο αρχείο Αγγελικής Κουτσομητοπούλου-Σταμπάκη

Boppe, Α., «Le consulat général de Morée et ses dépendances (Athènes, Coron, Modon, Napoli de Romanie, Patras, Arta)» στο Revue des Études Grecques, tome 20, fascicule 87, 1907. pp. 18-37

Depellegrin, 1722, Relation du voyage du sieur de Pellegrin dans le royaume de la Morée , Marseille 1722, Jean-Baptiste Boy

ΓΑΚ – Μεσσηνίας (Αρχείο Μ. Φερέτου)

Δημητρούλια, Κ., «Επίτιμοι Πρόξενοι στην Καλαμάτα: Θέσεις ευθύνης με μεγάλη ιστορία» στην Εφημερίδα Ελευθερία, 04-12-2016, Καλαμάτα

Μανιάτης, Β., «Ιστορικές Οικογένειας στην Παλιά Καλαμάτα: “Οικογένεια Κουτσομητόπουλων”», στην Εφημερίδα Θάρρος, 21 Ιανουαρίου 2018.

Εφημερίδα Νέα Εφημερίς, αρ. 181, 30 Ιουνίου 1893, Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων

Προξενείο της Γαλλίας στην Αθήνα, διαθέσιμο στο https://gr.ambafrance.org/-La-mission-du-consulat,477-, προσπελάστηκε στις 18 Ιανουαρίου 2018

Έρευνα—Επιμέλεια—Μετάφραση:

Ουρανία Σκλήκα