ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΜΕΣΣΗΝΙΑΔΩΝ

Η σκληρότητα με την οποία αντιμετώπισαν οι Σπαρτιάτες τους Μεσσήνιους κατά τους Μεσσηνιακούς πολέμους τον 7ο αιώνα π.Χ. και οι συμφορές που υπέστη την εποχή εκείνη ο Μεσσηνιακός λαός έδωσαν τη βάση για να δημιουργηθεί στα γαλλικά γράμματα των αρχών του 19ου αιώνα ένα ιδιαίτερο φιλολογικό είδος της λυρικής ποίησης με το όνομα Messéniennes – Μεσσηνιάδες. Πρόκειται για λυρικά ποιήματα που εξιστορούσαν τις δυστυχίες της Γαλλίας κατά τα έτη 1814 – 1815, με αφορμή την ήττα της Γαλλίας στο Βατερλώ.

Ο ΕΜΠΝΕΥΣΤΗΣ

Εμπνευστής τους ήταν ο ποιητής Casimir Jean François Delavigne. Σε έντονο εθνικοπατριωτικό τόνο, γράφει την 1η Μεσσηνιάδα για να θρηνήσει την αφαίρεση πολιτισμικών θησαυρών από το Μουσείο του Λούβρου από τους ξένους εισβολείς. Η επιτυχία που γνωρίζει είναι πολύ μεγάλη. Σε λιγότερο από έναν μήνα πουλάει 21.000 αντίτυπα!

Συνολικά γράφει 11 Μεσσηνιάδες, πάντα με έντονα πατριωτικό μήνυμα, αναφερόμενες πότε σε Έλληνες, πότε σε Γάλλους και αντίστοιχα ιστορικά γεγονότα.

Η 6Η ΜΕΣΣΗΝΙΑΔΑ

Η 6η Μεσσηνιάδα που τιτλοφορείται «Ο νεαρός διάκονος ή η Χριστιανική Ελλάδα» έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Εμπνευσμένος από μια σχετική διήγηση του F. Pouqueville, o Delavigne εξιστορεί τη δολοφονία ενός νεαρού Έλληνα κληρικού στη Μεσσηνία από Τούρκους στρατιώτες, τη στιγμή που τραγουδούσε αμέριμνος ένα λυπητερό τραγούδι για τις συμφορές της πατρίδας του.  Ο ίδιος ο ποιητής χαρακτηρίζει την ιστορία απλή και συγκινητική  και πιστεύει πως ο αναγνώστης θα βρει τη γοητεία της αν δεν χαθεί πολύ μέσα στους στίχους του.

Βινιέτα που συνοδεύει το ποίημα στην 8η έκδοση. Φωτ.: Bibliothèque nationale de France, ψηφιοποιημένο αρχείο

Απόσπασμα της 6ης Μεσσηνιάδας Φωτ.: Bibliothèque nationale de France, ψηφιοποιημένο αρχείο

Απόσπασμα της πρώτης μετάφρασης της 6ης Μεσσηνιάδας στα ελληνικά. Φωτ.: Βιβλιοθήκη—Κέντρο Πληροφόρησης ΑΠΘ, ψηφιοποιημένο αρχείο

Η σκηνή του θανάτου του κληρικού ενέπνευσε τον πίνακα του Vincent Ravenat «Le jeune diacre de Messénie expirant» του 1824. Σήμερα εκτίθεται στο  Musée de l’Hôtel Sandelin  στο Saint-Omer.

Le jeune diacre de Messénie expirant – Vincent Ravenat Φωτ.: Musenor—Association des conservateurs des Musées du Nord-Pas-de-Calais ψηφιοποιημένο αρχείο

ΠΗΓΕΣ

Γεωργούλης, Κ. Δ., «Μεσσηνιάδες» στο Μεσσηνιακά Γράμματα, τ. Β’, σ. 177-184, Καλαμάτα, Λαϊκή Βιβλιοθήκη, 1967.

Θέμελης, Π., «Οι Γάλλοι στο Μοριά» στην Εφημερίδα Ελευθερία, 29/10/2017

Φραγκιάς, Ι., «Ο νέος διάκονος ή η Χριστιανική Ελλάς—Ωδή στον Casimir Delavigne» στο Ελληνική Επιθεώρησις Ευγενίας Ζωγράφου, τ. Β’, τεύχος 17, Αθήναι, Μάρτιος 1909

Delavigne, C., 1824, Messéniennes et Poésies diverses, Paris, Ladvocat

Wikipedia française, λήμματα «Messéniennes» και «Casimir Delavigne»

Έρευνα—Επιμέλεια—Μετάφραση:

Νινέτα Σωτηράκη