ΓΑΛΛΟΙ ΠΕΡΙΗΓΗΤΕΣ – Antoine de Latour (Αντουάν ντε Λατούρ)

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Γάλλος συγγραφέας και διανοούμενος, γεννήθηκε στο Saint-Yrieix-la-Perche στις 30 Αυγούστου 1808 και πέθανε στο Sceaux στις 27 Απριλίου 1881. Ο πατέρας του ήταν γνωστός εκδότης της εποχής. Μετά το πέρας των σπουδών του, ανέλαβε χρέη παιδαγωγού του Δούκα του Montpensier και στη συνέχεια έγινε γραμματέας του. Με αυτή την ιδιότητα θα συνοδεύσει το Δούκα στο ταξίδι του στη Μεσόγειο και θα συγγράψει το Voyage de S.A.R. Monseigneur Le Duc de Montpensier A Tunis, En Egypte, En Turquie et En Grèce.

Ο DE LATOUR ΣΤΗΝ ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Ο Δούκας του Montpensier, συνοδεία του de Latour, φτάνει στην Καλαμάτα στις 19 Σεπτεμβρίου 1845.

Όταν είχαν φθάσει στα προ της Καλαμάτας υψώματα, αντίκρισαν  ένα θαυμάσιο θέαμα ατενίζοντας την μεσσηνιακή πεδιάδα και τον μεσσηνιακό κόλπο: «Ήταν μία ωραία στιγμή όπου χαμηλώνοντας τα βλέμματά τους, θα αγκάλιαζαν με μία μόνη ματιά, όλη την πλευρά της Μεσσηνίας που εκτείνονταν από την Ιθώμη ως τη θάλασσα και την Καλαμάτα, πόλη φράγκικη με ελληνικό όνομα, με το ερειπωμένο κάστρο της, τη θάλασσα φλεγόμενη, από τις ακτίνες του ήλιου που βασίλευε» και «στο βάθος του κόλπου, πολύ κοντά στην ακτή, τo Gomer για να μεταφέρει τον πρίγκηπα στην Πάτρα» (de Latour, 1847, σ. 210).

Οι τοπικοί άρχοντες και οι κάτοικοι της Καλαμάτας τον υποδέχθηκαν πολύ ζεστά. Τον οδήγησαν στο αρχοντικό του Μπενάκη. «Όλες οι αρχές είχαν προσκληθεί να δειπνήσουν μαζί με τον πρίγκηπα και την επομένη, δεν δέχθηκαν να τον αφήσουν να αναχωρήσει για την Μεσσήνη, παρά υπό τον όρο ότι στην επιστροφή του, θα δεχόταν να του παρατεθεί δείπνο από την Δημοτική Αρχή» (Ζερβής, 2000-2002, σ. 300).

Στις 20 Σεπτεμβρίου το πρωί ο πρίγκηπας ξεκίνησε για την Μεσσήνη. Όλος ο κόσμος της Καλαμάτας τον ακολούθησε από απόσταση.

«H πεδιάδα της Μεσσηνίας είναι γόνιμη και καλά καλλιεργημένη. Η κύρια βιομηχανία της επαρχίας είναι το μετάξι. Επίσης, βλέπουμε πολλές μουριές στην εξοχή. Τις μουριές διαδέχονταν τα ελαιόδεντρα».

«Ανάμεσα στις πρώτες πλαγιές της Ιθώμης και την πεδιάδα που οδηγούσε εκεί συναντήσαμε ένα ποταμάκι που έπρεπε να περάσουμε χωρίς να βραχούμε: ήταν ο Πάμισος. Τα νερά του δεν είχαν την διαφάνεια των νερών του Ευρώτα αλλά έχει επίσης μερικές πικροδάφνες στις όχθες του» (de Latour, 1847, σ. 211).

ΓΕΥΜΑ ΣΤΟ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΜΠΕΝΑΚΗ

Ο δούκας επέστρεψε στην Καλαμάτα, όπου τον υποδέχτηκαν πανηγυρικά. Ο de Latour περιγράφει το επίσημο γεύμα που παρατέθηκε στον Γάλλο στον κήπο του αρχοντικού του Παν. Μπενάκη, όπου σήμερα στεγάζεται το Αρχαιολογικό Μουσείο της Καλαμάτας. Ιδού μερικά στιγμιότυπα: «Το τραπέζι, είχε στηθεί σε ένα κήπο με πορτοκαλιές, όπου θα έφθανε ο πρίγκηπας από ένα μονοπάτι στρωμένο με κλαδιά δάφνης (…) το πλήθος ήταν σκορπισμένο στον κήπο και γύρω από το τραπέζι. Κατά τα επιδόρπια η ΑΒΥ, σηκώθηκε και προήπιε, με θερμά λόγια, υπέρ του βασιλέως Όθωνος και της Ελλάδος (…). Έπειτα από το γεύμα (…) σύμπας ο λαός της Καλαμάτας συνόδευσε τον πρίγκηπα ως την ακτή, που απέχει μισή λεύγα από την πόλη» (Ζερβής, 2000-2002, σ. 301-302).

ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕ ΣΕΙΣΜΟΥΣ ΤΗΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Στο τέλος της αφήγησής του για την Μεσσηνία, ο de Latour προσθέτει την εξής υποσημείωση: «Μετά την διέλευση του Δούκα του Μονπανσιέ από τη Μεσσηνία, η θαυμάσια αυτή χώρα συγκλονίσθηκε από δύο σεισμούς. Ο πρίγκηπας δεν υπήρξε από τους τελευταίους στο να σπεύσει να βοηθήσει τους πρώην οικοδεσπότες του και με την φροντίδα του συγκεντρώθηκε ένα ποσό από την βασιλική οικογένεια , με σκοπό να υποστηρίξει τους πιο δυστυχισμένους, το οποίο στάλθηκε στον κ. Pescatory» (1847, σ. 216).

ΠΗΓΕΣ

de Latour, A., 1847, Lettres par M. Antoine de Latour, Voyage de S.A.R. Monseigneur Le Duc de Montpensier à Tunis, en Égypte, en Turquie et en Grèce, Paris, Arthus Bertrand

Ζερβής, Ν., «Η Επίσκεψη του Δούκα του Μονπανσιέ στην Καλαμάτα (1845)» στο Μεσσηνιακά Χρονικά,  2000-2002, τ. Β’, σ. 297-304

Ζερβής, Ν., «Οι ξένοι ταξιδιώτες» στο ένθετο Καθημερινή Επτά Ημέρες: ΚΑΛΑΜΑΤΑ, 18/11/2001, σ.10-13

Θέμελης, Π., «Η νεοελληνική Καλαμάτα», στην Εφημερίδα Ελευθερία, 5/11/2017

Έρευνα—Επιμέλεια—Μετάφραση:

Ειρήνη Κυριακού