Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΚΑΛΑΜΑΤΑ

1836: ΕΝΤΑΞΗ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

Η διδασκαλία της γαλλικής γλώσσας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Το ΠΔ 87/31-12-1836 που επισημοποιεί τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση στο νεοσυσταθέν ελληνικό κράτος ορίζει τη γαλλική ως τη μοναδική ξένη γλώσσα που διδάσκεται στα ελληνικά σχολεία για 4 ώρες την εβδομάδα στις 3 πρώτες τάξεις (Γυμνάσιο) και για 2 ώρες την εβδομάδα στις 3 τελευταίες τάξεις (Λύκειο) (§7, σ. 459).

ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ

Η εκμάθηση της γλώσσας ανθεί σε σχολικό και εξωσχολικό επίπεδο, καθώς αποτελεί μια παγιωμένη αστική συνήθεια, μια υπόσχεση επαγγελματικής ανέλιξης για τους άνδρες και συμφέρουσας αποκατάστασης για τις γυναίκες. Η Καλαμάτα δεν θα μπορούσε παρά να ακολουθήσει το γενικό κανόνα, πολλώ δε μάλλον από τη στιγμή που είχε σημαντικές εμπορικές σχέσεις με τη Γαλλία (εισαγωγές – εξαγωγές μεταξιού, βαμβακιού, ελαιολάδου, κλπ).

Η Αναστασία Μηλίτση–Νίκα στο βιβλίο της «Η Μέση Εκπαίδευση στη Μεσσηνία (1833-1910)» μας δίνει μια εικόνα μέσα από αποσπάσματα εφημερίδων της εποχής. Σταχυολογούμε ορισμένα (σ. 247, 254, 265, 425, 429-431).

1894: ΠΑΡΘΕΝΑΓΩΓΕΙΟ ΚΑΡΩΝΗ – ΕΛΛΗΝΟΓΑΛΛΙΚΟ ΠΑΡΘΕΝΑΓΩΓΕΙΟ ΕΥΣΤ. ΜΙΧΑΛΑΚΕΑ

Το Παρθεναγωγείο της Καρώνη αναγγέλλει διά του Τύπου την πρόσληψη ξένης δασκάλας γαλλικών, εξ αλλοδαπής: «εις το Παρθεναγωγείον της Καρώνη (…) μετ’ολίγας ημέρας αφικνείται και πτυχιούχος διδασκάλισσα Ελβετίς» (Εφημερίδα Ευνομία, 23/10/1894, σ. 3).

Την επόμενη χρονιά, την προσωδία και τους ιδιωτισμούς (sic) της γαλλικής θα διδάξει στο ίδιο σχολείο η Καίτη Ρουμπέν. «Εις έγκριτον εν Γαλλία οικογένειαν παρ’η έτυχεν επιμελημένης αγωγής και ανωτέρας πνευματικής παιδείας και κατέχουσα εκ μητρικής ανατροφής, εκ σχολικής μαθήσεων και φιλολογικής μελέτης την γαλλικήν γλώσσα, θα μεταδίδη εν τη δυνάμει της αντιλήψεως και της πεφωτισμένης αυτής μεθόδου τας λεπτότητας της προσωδίας και των ιδιωτισμών της γαλλικής γλώσσης, ης η εκμάθησις εκ μέρους των μαθητριών θα είναι εν τη πληρότητι αυτής» Εφημερίδα Ευνομία, 15/10/1895, σ. 3).

Μερικά χρόνια αργότερα, το ίδιο Παρθεναγωγείο θα ανεβάσει και θεατρική παράσταση στη γαλλική γλώσσα. «Πρόγραμμα των διδαχθησομένων έργων: (…) Μέρος Ζ’ Οι κυνηγοί ή Η πέσουσα φωλέα – Κωμωδία γαλλική εις δύο πράξεις» Εφημερίδα Ευνομία, 24/6/1898, σ. 2.

Ο Μίμης Φερέτος μας πληροφορεί (1994, σ. 13) ότι τον Ιούλιο του 1894 ιδρύθηκε στην Καλαμάτα Ελληνογαλλικό Παρθεναγωγείο από την Ευσταθία Μιχαλακέα. Η Μιχαλακέα ήταν κόρη μεγαλέμπορου και είχε αποφοιτήσει με άριστα από το Γαλλικό Παρθεναγωγείο του Πειραιά των Αδερφών του Τάγματος Saint-Joseph de apparition (Μηλίτση-Νίκα, σ. 430), έπειτα από πολυετείς σπουδές ως εσωτερική μαθήτρια και φοιτήτρια. Το σχολείο λειτούργησε για δύο χρόνια.

Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ ΕΦΟΔΙΟ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΑ ΑΓΟΡΙΑ

Ξεχωριστή θέση είχε η γαλλική γλώσσα ακόμα και για αγόρια, σε διαφορετική φυσικά ώρα από τα κορίτσια του σχολείου: «Δια την διδασκαλίαν της Γαλλικής θέλω συστήσει, καθ’ορισθησομένην βραδύτερον ώραν, μίαν μεν τάξιν διά τας αποφοίτους νεάνιδας, τας επθυμούσας την εντελή της γαλλικής γλώσσης εκμάθησιν, ετέραν δε δι’άρρενας, άγοντας ηλικίαν μέχρι 14 ετών». Εφημερίδα Ευνομία, 13/8/1895, σ.3.

Αφουγκραζόμενος την αντίληψη της τοπικής κοινωνίας ότι η εκμάθηση της γαλλικής γλώσσας θεωρούνταν απαραίτητο εφόδιο για την επαγγελματική αποκατάσταση των αγοριών, ο Π. Βεντήρης διαφημίζει στην εφημερίδα τη διδασκαλία της στο εκπαιδευτήριό του: «προσέτι δε ποιούμεθα γνωστόν ότι (…) συνεστήσαμεν διά τους βουλομένους ιδίας τάξεις και καθ’ωρισμένας ώρας προς εκμάθησιν της τε γαλλικής γλώσσης, απαραιτήτου ούσης εν τε τη καθόλου επισήμη, τω εμπορίω και εν παντί κοινωνικώ επαγγέλματι» Εφημερίδα Ευνομία, 6/1/1896, σ. 2.

Η ανάγκη να ικανοποιηθεί η τοπική ζήτηση είναι τέτοια, που δημοσιεύεται ότι ο Διευθυντής του εκπαιδευτηρίου Παπούλια είχε μεταβεί στην Αθήνα για να επιλέξει και να προσλάβει καθηγητές μαθηματικών και γαλλικών (Εφημερίδα Νέα Εφημερίς, 31/8/1896, σ. 6).

Τέλος, η Αναστασία Μηλίτση–Νίκα μας παρουσιάζει πληροφορίες για το διδακτικό προσωπικό στα δημόσια και ιδιωτικά σχολεία της Καλαμάτας έως το 1910.

Τέλος, η Αναστασία Μηλίτση–Νίκα μας παρουσιάζει πληροφορίες για το διδακτικό προσωπικό στα δημόσια και ιδιωτικά σχολεία της Καλαμάτας έως το 1910.

ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ

ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΑ ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ

Στο Αστικό Σχολείο Θηλέων Καλαμάτας (Αρσάκειο), τη γαλλική γλώσσα κατά τα έτη 1914-1923, δίδασκαν η Κοντίδου-Κουλούρη Αικατερίνη (Δ/ντρια) και η Μοντάνου Ελβίρα (Μηλίτση-Νίκα, 2003, σ.41)

Παρ’ όλη τη σημαντική θέση που κατείχε η γαλλική γλώσσα, τόσο στην ιδιωτική, όσο και στη δημόσια εκπαίδευση, οι κενές θέσεις και οι ελλείψεις σε διδακτικό προσωπικό αποτελούσαν πραγματικότητα στα Γυμνάσια, που δεν άφηναν αδιάφορο τον Τύπο. Διαβάζουμε στην εφημερίδα Μεσσηνιακή (11/10/1892):

«Τα μαθήματα του ενταύθα γυμνασίου (Καλαμάτας) ήρξαντο προ δέκα ημερών, και όμως καθηγητής της γαλλικής δεν διωρίσθη έτι εν αυτώ. Η έδρα μένει κενή και οι μαθηταί στερούνται χρησιμωτάτου μαθήματος. Θα συστήσωμεν εις τον κ. Υπουργόν της Παιδείας να λάβη ταχίστην πρόνοιαν προς πλήρωσιν του κενού».

Δυστυχώς η ίδια ανακοίνωση παραμένει ακόμη και στις μέρες μας επίκαιρη.

ΕΞΩΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΜΑΘΗΣΗ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Για την εξωσχολική εκμάθηση ή τελειοποίηση της χρήσης της γαλλικής γλώσσας απαντώνται αγγελίες στον τοπικό τύπο από τις αρχές του 20^ου αιώνα. Οι καθηγητές της Μέσης Εκπαίδευσης είχαν τη δυνατότητα να παραδίδουν «κατ’οίκον» μαθήματα, όχι όμως σε μαθητές που ανήκαν «εις τας υπό των ιδίων διδασκομένας τάξεις» (Μηλίτση-Νίκα, 2004, σ. 205)

Για την εξωσχολική εκμάθηση ή τελειοποίηση της χρήσης της γαλλικής γλώσσας απαντώνται αγγελίες στον τοπικό τύπο από τις αρχές του 20^ου αιώνα. Οι καθηγητές της Μέσης Εκπαίδευσης είχαν τη δυνατότητα να παραδίδουν «κατ’οίκον» μαθήματα, όχι όμως σε μαθητές που ανήκαν «εις τας υπό των ιδίων διδασκομένας τάξεις» (Μηλίτση-Νίκα, 2004, σ. 205)